loonvorming werkelijkheid 18
Werkgevers verlangen altijd verantwoorde loonvorming van hun personeel.
Er zijn zelfs vakbondsleiders die dezelfde eis stellen.
En toch. Ondernemers smoezen er altijd een beetje omheen waarom hun eigen inkomens al jaren
veel harder stijgen dan de cao lonen. Hun PR buro VNO-NCW voorspelt ieder jaar weer dat de groei
van de topinkomens het volgend jaar afgelopen zal zijn. Maar, omdat de laatste loonmatiging afspraak
voor cao’s ook pas voor het volgend jaar geldt, kan dat niet eerder gebeuren, zeggen ze steeds.
Zowel de hoogte van de beloning aan de top, als de verhoging daarvan, is niet transparant.
Er is bij beursgenoteerde bedrijven geen verband met geleverde prestaties te ontdekken.
De jaarlijkse verhoging van het inkomen voor beslissers blijkt in veel bedrijven achteraf zelfs hoger
uitgevallen dan het tevoren vastgelegd plafond.
(Erasmus Universiteit / Hewitt Assoc. dec 2007)
Niet verwonderlijk want het gaat om carrièretijgers.
Eenmaal aan de top houdt niemand ze meer tegen.
Daardoor overschatten ze zichzelf makkelijk, zowel in beloning als in beoordelingsvermogen.
Op hun fouten en de omstandigheden waarbinnen ze moeten werken worden
ze binnen een paar jaar afgerekend. Maar niet op beloning.
Ook al weten ondernemers heel goed dat op hen gelet wordt, PR man Jacques Schraven
kon het nog makkelijk af met sussende woorden.
Want, zo zei hij in 2003, vanuit zijn werkkamer kijkt hij op het Malieveld en daar heeft hij
al in jaren geen ontevreden werkvolk meer gezien.
Daarmee gaf Jacques aan dat ondernemers en hun vertrouwelingen nooit uit zichzelf hun personeel
beter zullen belonen. Het personeel zal het zelf moeten afdwingen, anders wordt
het niet eens serieus genomen.
Bijvoorbeeld kunnen bij KPN de veertig directeuren direkt onder de Raad van Bestuur
tussen 2008 tot 2011 een extra bonus krijgen tot het drievoudige van hun salaris als hun
ondergeschikten de vastgestelde doelen halen.
Wat zien die werkgevers voor zichzelf als verantwoorde loonstijging?
De topmanagers van de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven hebben de afgelopen jaren het loon
van het cao personeel over de hele linie verlaagd. Of minstens zo laag mogelijk gehouden.
Volgens Vlerick Business School leverde dat de topmanagers in 2014 een salarisverhoging op van gemiddeld
+28%.
Die toplieden verzekerden zichzelf graag van een pensioenuitkering met gegarandeerde hoogte.
Voor hun personeel hadden ze niet meer over dan een pensioenregeling waarvan je maar moet afwachten
hoe hoog de uitkering uit zal vallen.
Als er al een pensioen geregeld is.
(48-2. pensioenroof)
Van 2013 naar 2014 nam het salarisgedeelte van de topbazen van AEX bedrijven toe met 5,2%.
Inclusief de veel belangrijkere bonussen in aandelen en cash gingen ze er met +12% vandoor.
Dit alles nog zonder de pensioenbijdragen. Aldus een berekening van Het Financieele Dagblad.
Zelfs volgens de rooskleurige CPB berekening ging het modaalloon met slechts 1,5% omhoog.
Voor 2013 zocht dezelfde krant uit dat de voorzitters van de 25 AEX bedrijven ook al met
12%
meer naar huis gingen dan het jaar eerder. Voor 2012 gaven de jaarverslagen +8,4% op
en voor 2011 op +5,5%.
Volgens het nationaal beloningsonderzoek van de Human Capital Group kregen gewone werkenden
er in 2010 + 1,1% bij. Maar de bestuurders gingen er met + 8%
op vooruit.
De president directeuren zelfs + 16%.
Het hoge afbreukrisico waarmee topbeslissers hun loonsverhogingen rechtvaardigen, is een vals voorwendsel.
Want laagbetaalden worden in verhouding tot hun inkomen nog veel gevoeliger geraakt,
zodra uitgerekend die topbeslissers hen dwingt tot inleveren op arbeidsvoorwaarden,
loonoffers, of domweg ontslaat.
FNV Bondgenoten stelde ooit dat een topdirecteur maximaal 20 keer het loon mag verdienen
van de laagst betaalde in het bedrijf. Dan zit 70% van die directeuren daar dik boven.
Bij Shell zelfs 709 keer.
(20.-0 moeilijk doen over loon)
Verontwaardiging hierover is begrijpelijk. Maar nivelleren is geen afdoend middel om de groeiende
scheefheid van inkomens te keren. Bovendien leidt dat tot een race naar de bodem.
De stijging van topinkomens geeft al aan dat er nog ongebruikte loonruimte in het bedrijf zit.
Trek je op aan de verhoging van de topinkomens. Eis dus als vakbond dezelfde ruimte op.
Bestuurders gebruiken graag de modekreet ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’.
In hun eigen beloning is dat alvast niet terug te vinden.
Tussen 2002 en 2009 ging volgens het Financieele Dagblad de beloning van alle bestuurders
met + 25%
vooruit en dat van commissarissen met + 67% .
De cao’s gingen in die periode in het beste geval met + 15% omhoog.
Beloningsadviesburo Hewitt berekende dat bestuursvoorzitters van de AEXbedrijven in 2006
hun eigen totale beloning met gemiddeld + 44% hebben verhoogd.
Commissarissen zijn de netwerkers die altijd en overal rondbazuinen dat de loonkosten veel
te hoog zijn.
Deze mensen hebben het klimaat geschapen waarin de loonstop van 2004 en 2005 werd afgedwongen.
Die loonstop was nodig om de bedrijven te redden, zo beweerden ze.
Geen dankwoord aan het personeel kon eraf.
En al helemaal geen compensatie, toen achteraf bleek dat dankzij die loonstop de winst extra
was toegenomen.
Welk offer brachten de commissarissen zelf? Niets, want ja, beslissers brengen geen offers.
De vergoedingen voor deze commissarissen zijn tussen 2000 en 2006 met 75% gestegen.
Dat is tussen 2000 en 2006 + 9,8% per jaar.
Bij de bedrijven in de Nederlandse structuur, met een gescheiden Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen,
steeg de vergoeding voor commissarissen tussen 2004 en 2006
+ 19,7% per jaar.
Deze berekeningen zijn afkomstig van de vereniging voor kleine aandeelhouders VEB uit
een onderzoek in samenwerking met mensen van de Rijksuniversiteit Groningen.
(VEB 200207)
De Vereniging van Effectenbezitters berekende eind mei 2006 dat de bestuursvoorzitters
van de bedrijven met notering aan de beurs zichzelf in 2005 gemiddeld een inkomens
verhoging van
+ 21% toekenden. Voor een kwart in vast salaris, de rest uit oncontroleerbare toekenning
van variabele toeslagen. Towers Perrin had tevoren slechts + 2% voorspeld.
Voor openbare functies adviseert de commissie Dijkstal eind november 2005 de volgende
loonstijgingen:
| gemeenteraadsleden |
+ 15% |
| burgemeesters |
+ 9% |
| wethouders |
+ 3% |
| tweede kamerleden |
+ 2% |
| ministers |
+ 30% |
Het verhaal is dat met deze loonstijgingen de kwaliteit van de besluitvorming gewaarborgd blijft.
Voor beslissers in de beursgenoteerde bedrijven kwam de Volkskrant (110605)
uit op:
in 2004 + 13%
De Vereniging van Effectenbezitters gaf op haar website (130605)als gemiddelde
stijging van het inkomen van bestuursvoorzitters van beursgenoteerde ondernemingen
in Nederland:
in 2004 + 30,2%
In de zorgsector gingen de beslissers er met + 8% op vooruit.
In 2004 gold voor cao lonen de nullijn .
(47. sociaal akkoord)
Duidelijk wie er werkelijk offers brengen en wie niet.
Duidelijk dat de cao afhankelijken met dat sociaal akkoord in oktober 2003 zijn opgelicht.
(27. nieuwe cao ronde)
De beloning van een modale bestuursvoorzitter in 2003 bij de 25 AEX fondsen
-dat zijn de bedrijven die de grootste aandelenhandel in Amsterdam bewerkstelligen-
| toename |
| salaris |
+38% |
| pensioen |
+10% |
| bonus |
+27% |
| overig |
+2% |
extra's: |
| lange termijn bonus |
+2% |
| opties |
+18% |
| aandelen |
+5% |
bron: Het Financieele Dagblad 030305
VNO-NVW voorzitter Schraven beloofde halverwege 2003 nog dat het topmanagement
zich dat jaar tot +2% zou matigen. Hij deed die toezegging om bevriezing van de cao lonen
in 2004 af te troggelen. Zijn belofte was niet te vertrouwen, zo blijkt.
Salarisverhoging van topambtenaren bij het Rijk: 2003 + 6,5% (ANP 280105)
Topambtenaren op de ministeries zijn in 2002 massaal 40 uur gaan schrijven
in plaats van 36 uur per week. Dat leverde ze alvast + 11% op.
Topambtenaren bij gemeenten zijn er in 2002 + 16,2% op vooruitgegaan.
Wethouders +8% tot + 19% (HFD 070704, 080704 & 190704)
Bij verzelfstandigde overheidsorganen -ZBO's- bekleedt het topmanagement een vertrouwensfunctie.
Evenzogoed hebben ook zij zichzelf in 2002 goed bediend.
Voor topmanagement bij de publiekrechtelijke instellingen zoals UWV en IBG ging
het salaris + 8,5% vooruit.
Bij de privaatrechtelijke instellingen zoals DNB, AFM en PVK + 12,3% (HFD210704-3)
Het Algemeen Dagblad van 26 april 2003 meldt dat het topmanagement van 50 AEX en midkap bedrijven
het afgelopen jaar een loonsverhoging genoot van 2002 + 7,3%
Wel even meer dan 3,5% voor de cao lonen in 2002 -volgens het CPB-
De topsalarissen namen in 2002 minder toe dan in eerdere jaren.
Bonussen waren in enkele gevallen zelfs lager. Maar de andere vergoedingen en de startgelden,
de lange termijn prestatie regelingen, gouden handdrukken, aandelenplannen,
vertrouwelijke hypotheek overeenkomsten en vooral de opties vielen zoveel hoger uit,
dat de topinkomens nog steeds stevig stegen.
(19. forse loonsverhoging normale zaak)
Vanaf maart 2001 mag dan de hoogconjunctuur voorbij zijn, aan de jaarlijkse verhoging
van topinkomens was dat niet af te lezen.
Gemiddelde loonstijging voor de voorzitters van de beursfondsen aan de AEX:
2001 + 13%
Na onderzoek door Hay consultants gaf op 11 juni 2002 ook demissionair minister Vermeend
uiteindelijk toe dat de topinkomens in het bedrijfsleven al jaren heel sterk stegen:
2001 + 11%
2002 + 17,6%
Volgens de Volkskrant van 8 juni 2002 stegen de topinkomens bij bedrijven
met de volgende percentages:
2001 + 8,5%
2000 + 13%
1999 + 14%
Ondernemersvereniging VNO-NCW hield eind mei 2002 vol dat de topinkomens
voor bestuurders over 1999,
2000 en 2001 met slechts +10% tot +11% per jaar omhoog zijn gegaan.
Dit op grond van onderzoeken van Hay Group en Tower Perrin.
Niet vermeld werd hoe groot de groep topinkomens werd gerekend.
Al in het seizoen 2001 was +10,5% voor de CAO heel verantwoord.
en als eis voor de zekerheid +14,2% nog verstandiger. zie maar:
| groei beloning topfunctionarissen |
september 1999-september 2000 |
| Nederland |
gemiddeld salaris + bonus |
| voorzitters Raden van Bestuur |
+ 14% |
| leden Raden van Bestuur |
+ 10,5% |
bron: Hay Management Consultants 22 maart 2001
of ga door naar:(15. winst en loon)
apr.15
